AgriBusinessSolution

MWONGOZO WA UFUGAJI WA KUKU WA NYAMA NA MAYAI.

Kabla hatujaelezana kwa undani kabisa ufugaji wa kuku wa mayai na nyama nataka nikupe ushauri wa kiujasiriamali unaweza kuanza kwa kununua vifaranga 300 vya kuku wa mayai kwa mfano kila kifaranga sh 1000 hadi 1500. Kazi yako ni kuvilisha pumba na vyakula vingine vya kitaalamu. Baada ya miezi mine hadi mitano vinaanza kutaga. Kila kuku anataga mayai mawili kwa siku kama watalishwa vizuri na kuwawekea mwanga wa kutosha. Asubuhi moja jioni moja . Sawana mayai 600 kwa siku kila yai tuseme uuze kwa sh 150 tu( bei ya jumla) kwa siku una sh 90,000. Kwa wiki kama sh 540,000 mwezi sh 2,160,000 vipi ukiwa na kuku 500, 7000 au 1000?

Kadhalika kuku wa nyama. Unanunua kifaranga kwa sh 1500 unakikuza kwa wiki tano (kama siku 35) na kukiuza elfu tano hadi saba.

Sasa tuanze somo letu rasmi la ufugaji wenyewe.

Ili kupata mafanikio ya faida katika ufugaji wa kuku wa nyama, mfugaji inakubidi kufuata taratibu zilizomo katika mwomgozo huu.

Matayarisho ya banda.

Tayarisha banda mapema kabla vifaranga havijawasili na liwe na sifa kuu zifuatazo:-

· Liwe na sakafu inayosafishika.

· Liwe na madirisha makubwa ya kutosha.

· Ukuta imara na unaosafishika.

· Paa imara na lisilovuja.

Usafi wa banda kabla ya kuingiza vifaranga :-

Banda na vifaa vyote vitakavyotumika visafishwe kwa makini kwa kutumia maji na baadae dawa (disinfectant).

Ondoa mabaki yote ya lita na uchafu wote na kutupa mbali na banda kiasi cha km 1.5.

· Safisha ndani na nje ya banda kwa maji safi.

· Piga dawa (disinfectant) ndani na nje ya banda lako.

· Paka chokaa kuta na sakafu nje na ndani ya banda.

· Weka matandiko (litter) safi na isyo na vumbi juu ya sakafu safi.

Aina za litter:-

· Maganda ya mpunga.

· Randa za mbao.

· Maganda ya karanga.

· Magunzi ya mahindi n.k

AFYA YA KUKU NA USAFI BANDANI.

Ili kupunguza maambukizo bandani/shambani fanya yafuatayo:-

· Chanja chajo mbali mbali kuzuia magonjwa, mtafute mtalamu kwa msaada zaidi.

· Peleka kuku mgonjwa au aliyekufa mara moja kwenye klinik ya mifugo ili kujua tatizo.

· Zuia wageni na wasiohusika kuingia katika banda/shamba lako, na muhudumu awe na sare/nguo maalum kwa ajili ya shamba kwa ajili ya shamba hilo.

· Iwapo kuku wataumwa ninakushauri umuone mganga wa mifugo mara moja . Tafadhali usije kutibu kuku bila kujua tatizo au maelezo ya mganga wa mifugo.

· Hakikisha wakati wa kulea vifaranga au kuku wakubwa lita inadumu ikiwa kavu mara inapotolewa ibadilishwe kwani ni rahisi kupata magonjwa.

UTUNZAJI WA KUKU WA NYAMA.

Utunzaji wa kuku wa nyama huchukua wastani wa wiki 5-6 ili waive, hii imegawanyika katika vipindi vikubwa viwili:-

· Kwanza kulea wachanga.

· Pili kulea kuku wa nyama wenyewe.

Kuna njia mbali mbali za kulea vifaranga, na vile vile aina ya sehemu za kulelea vifaranga (brooder) na njia na aina za brooder inategemea, uzoefu wa kulea vifaranga wa mwenyewe na upatikanaji wa vifaa.

Katika muongozo huu nitaelezea njia maarufu ambayo inatumiwa na wateja wetu wengi na vifaa vinavyotumika vinavyotumika vinapatikana kirahisi. Njia hii ni ya brooder ndani ya chumba.

VIFAA MUHIMU KATIKA BROODER.

1. T andiko safi, maranda ya mbao au mapumba ya mpunga (rice husks) na liwe kina cha wastani was m 10.

2. Taa ya chemli au bulb ya umeme, taa 1 inatosha kwa vifaranga 300.

3. Sahani/sinia za plastiki au bati kwa kulisha.

4. Vyombo maalum vya kunyweshea maji (chick drinker).

5. Jiko la mkaa, jiko 1 linatosha kwa vifaranga 300.

UTUNZAJI WA BROODER (SEHEMU YA KULELEA).

Ingiza vifaranga vyako vyako katika brooder, hakikisha vyanzo vyako vya joto vinakuwa mbali na jamvi wastani wa cm 30 -40 kuja juu na hapo tayari umeshaweka maji yenye dawa na chakula katika vyombo ndani ya brooder.

Nafasi iwe ya kutosha kiasi cha kufanya vifaranga wapate pa kutorokea hali ya joto inapokuwa kali, weka wastani wa vifaranga 33-34 kwa mita 1 ya eneo (33-34 birds/ m² ) mpaka umri wa siku 14.siku ya 15 na kuendelea tumia nafasi ya kuku 8 kwa mita ya eneo (8 birds/m²).

JOTO LINALOPENDEKEZA WAKATI WA KULEA VIFARANGA (BROODER TEMPERATURE).

UMRI KATIKA SIKU	JOTO LA BROODER(degrees celicius)
Siku 1-3	34
Siku 4-7	34-31
Wiki ya 2	31-27
Wiki ya 3	27-23
Wiki ya 4	23-20
Wiki ya 5	20

Source: shirika la elimu kibaha(2009)

KUMBUKA .

Joto sahihi ni muhimu sana kwa ukuaji wa wa pamoja na uongezekaji mzuri kwa ukuaji mzuri wa uzito.iwapo joto litakuwa kali sana na kama baridi itakuwa kali sana nguvu ya kuku kula hupungua ambayo hupelekea kuku kudumaa.

· Kama joto ni dogo vifaranga watatetemeka na kufa.

· Kama hewa haitoshi vifaranga watapata mafua na baadae kufa kwa kukosa hewa

ULISHAJI WA VIFARANGA KATIKA BROODER.

Katika siku chache za mwanzo vifaranga wapewe chakula kilichosagwa vizuri kiwekwe kwenye trei au sinia. Trei 20 zinatosha kwa vifaranga 1000.

Utunzaji wa vyombo vya vyakula wakati wa kukuza kuku wa nyama:

Siku ya 21, watoe kuku kwenye brooder na hapo wawekee vyombo maalum vya kulishia kuku (feeders). Kwa kuepuka chakula kisipotee, vyombo vinynyuliwe kwa kufuata urefu wa kuku.

Mdomo wa chombo katika sehemu ya kulia kuku, ulingane na mgongo wa kuku mwenyewe.

UFUGAJI WA KUKU WA MAYAI.

Kuku wa mayai hana tofauti sana na wanyama katika hatua nyingi ila hutofautiana kwenye utunzaji

UTUNZAJI WA KUTUNZA KUKU WA MAYAI.

UMRI WA KUKU (WIKI)	UZITO WA KUKU (GMS)	CHAKULA (GMS)	UTAGAJI (%)
1	78-80	10
2	130-140	17
3	200-220	23
4	280-310	28
5	350-400	34
6	420-490	37
7	490-580	40
8	580-660	43
9	660-750	46
10	740-840	50
11	840-930	53
12	900-1010	56
13	980-1100	59
14	1160-1280	68
15	1160-1280	68
16	1250-1370	73
17	1340-1460	85
18	1490	85
	WEKA MATAGIO
19	1600	92
20	1710	100	5
21	1800	105	20
22	1870	110	48
23	1890	114	72
24	1990	116	84
25	1960	19-130	91
80	UNAWEZA KUWAUZA NA KUWAWEKA WENGINE

NUHU YAHYA SALEH O767565039, 0786 565039, 0713 565039

email nuhusaleh33@gmail.com, nuhusaleh33@yahoo.com

http://www.agribussolution.blogspot.com/